Sala SI do terapii

Przetwarzanie sensoryczne obejmuje postrzeganie, organizowanie oraz interpretację informacji, które dostarczane są poprzez układy sensoryczne (np. dotyk, propriocepcję, układ przedsionkowy oraz smak, węch, wzrok, słuch). Na tej podstawie dobierana jest reakcja adaptacyjna. Dobre zintegrowanie informacji płynących z naszych zmysłów jest podstawą optymalnego rozwoju i nabywania nowych umiejętności. Termin „integracja sensoryczna” użyty przez Ayres (Ayres, 2015) odnosi się do umiejętności wytworzenia właściwych reakcji motorycznych oraz behawioralnych na określony bodziec. Gdy jednak mózg, z różnych powodów, nie jest zdolny do prawidłowego przetwarzania i integracji bodźców zmysłowych dziecko może mieć trudności z prawidłowym „odbiorem świata”, wykonaniem i planowaniem własnych działań oraz z płynnym adaptowaniem się do zmieniającej się rzeczywistości. Objawy zaburzeń integracji sensorycznej, często jako pierwsze zauważane przez rodziców, to nadmierna ruchliwość, kłopoty z koncentracją uwagi czy unikanie [np. przedmiotów, osób, miejsc]. Mogą pojawić się również zaburzenia w rozwoju koordynacji ruchu, opóźniony rozwój mowy, czy też trudności z opanowaniem umiejętności czytania i pisania.

Terapia Integracji Sensorycznej jest formą wsparcia rozwoju dziecka poprzez stymulację określonych zmysłów i ich integracji, dzięki czemu następuje usprawnianie funkcji motorycznych, koordynacji i uwagi. Terapia ta odbywa się w specjalnie dostosowanym pomieszczeniu, które pozwala terapeucie poprzez wykorzystanie specjalistycznego wyposażenia na zastosowanie odpowiednich technik, umożliwiających integrację bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego.

Zanim przystąpimy do organizowania sali do terapii integracji sensorycznej powinniśmy przemyśleć dla jakiej grupy docelowej będzie ona przeznaczona. Zastanowić się z jakimi dziećmi i w jakim wieku chcemy prowadzić terapię, z jakimi zaburzeniami itd. Od tego zależy to, jak zaaranżujemy naszą przestrzeń oraz  w jakie pomoce i sprzęt powinniśmy ją wyposażyć. Inaczej będzie wyglądała sala przeznaczona dla małych dzieci 0-3 lata, a inaczej dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W sytuacji, gdy naszym celem jest praca z dziećmi w każdym wieku, musimy odpowiednio zaplanować na dostępnej przestrzeni, strefy do przeprowadzania konkretach ćwiczeń czy stymulacji.

Każda sala SI powinna mieć trzy podstawowe strefy odpowiadające określonym potrzebom, a wielkość i wyposażenie każdej z nich będzie uzależnione od specyfiki pacjentów.
Strefa pierwsza powinna posiadać gładką część podłogi, ponieważ w tym miejscu powinniśmy umieścić deskorolki, tory przeszkód, miejsce do biegu czy wykonywania slalomów.
Strefa druga może zostać pokryta wykładziną dywanową lub dywanem, ponieważ w tym miejscu należy umieścić kołyski, deski równoważne, czy trampoliny.
Trzecia strefa powinna składać się głównie z materacy (funkcja zabezpieczająca przed urazami i uszkodzeniami). W tej strefie odbywać się będzie większość aktywności fizycznych, takich jak przewroty, rozciągania czy masaże oraz ćwiczenia ze sprzętem podwieszanym.

Po wydzieleniu stref musimy przemyśleć i dobrać sprzęt, który będzie nam niezbędny do prowadzenia zajęć. Sprzęt, którego nie może zabraknąć w sali SI to urządzenia i pomoce do stymulacji trzech podstawowych zmysłów: propriocepcji, dotyku i równowagi. W pozostałej kolejności należy doposażyć salę w pomoce do stymulacji słuchu, węchu i wzroku, a dalej takich zmysłów jak smak i węch.

Prowadzona w atmosferze akceptacji terapia integracji sensorycznej wymaga od terapeuty ciągłego skupienia uwagi na podopiecznym oraz  plastyczności i kreatywności w podsuwaniu aktywności, odpowiednich dla stymulacji rozwoju reakcji adaptacyjnych dziecka.

W salach Integracji Sensorycznej dzieci poddawane są terapii, która ma na celu wzbudzanie zaplanowanych wrażeń i uczuć. Zajęcia odbywają się w formie naukowej zabawy w specjalnie przygotowanej przestrzeni. Przekonanie, że dzieci „kreują zajęcia wspólnie z terapeutą” zwiększa motywację i nastawienie do ćwiczeń. W terapii SI nie naucza się konkretnych umiejętności, ale oddziałuje na zmysły, wpływając na procesy nerwowe leżące u ich podstaw. Terapia nie jest stale powtarzanym schematem ćwiczeń, który dla każdego będzie taki sam, ale nieustanną analizą czynności i zachowania dziecka. Na podstawie obserwacji dobiera się i modyfikuje plan pracy oraz stawiane zadania. Terapeuta nie mówi dziecku, co ma robić, jakie ćwiczenia wykonywać, ale tworzy takie sytuacje, w których reaguje ono coraz bardziej złożonymi reakcjami adaptacyjnymi. Ćwiczenia wywołują zainteresowanie, wyzwalają chęci do pracy i umożliwiają pokonywanie własnych blokad.